Yaşamın ilk yılı gerek sizin gerekse bebeğiniz için süprizlerle dolu, mucizevi bir dönemdir. Siz anne olmanın getirdiği farklı duyguları yaşarken, bebeğiniz yeni dünyaya alışmak, adapte olmak ve elbette büyümekle meşguldur. Bebekler ilk yıllarında fiziksel, motor, psikojik ve sosyal anlamda hızla gelişirler. Bebeklerinin doğduğu günü dünmüş gibi hatırlayan anneler, birinci yılın sonunda bebeklerinin nasıl bu kadar hızlı büyüdüğünü şaşkınlık ve sevinçle izlerler.

Elbette birçok annenin en çok merak ettiği soruların başında “Bebeğimin gelişimi normal mi?” gelir. Bebeğin kilosu, boyu, hareketleri, görmesi, çevresi ile iletişimi, emeklemesi, diş çıkarması gibi özellikleri büyük bir dikkatle izlenir. Her bebeğin gelişim ve özellikleri birbirinden farklı olsa da, yıllar süren araştırmaların sonucu ortaya çıkan ortalama değerler mevcut. Aşağıdaki tabloda bebeğinizin hangi ayda hangi fiziksel, motor ve psikososyal özellikleri gösterebileceğini bulacaksınız. Ancak her bebek birebir bu tabloya uymayabilir. 1-2 ay önce veya sonra o özelliği gösterebilir. Bebeğinizin gelişimi ile ilgili merak ettiğiniz konuları doktorunuzla görüşebilir, sorularınıza daha detaylı cevaplar bulabilirsiniz.

1 aylık bebek

Bebeğiniz yaşamının birinci ayında çok yönlü uyum sağlamak zorundadır. İlk günlerde solunum, dolaşım, sindirim, ısı düzeni vb. yönlerden ortama uyum sağlaması gerekmektedir. Bu dönemde uyku ve uyanıklık dönemleri arasında kesin sınırlar yoktur. Günde 18-20 saat uyuyabilir. Uykusunda gözlerini oynatır, sesler çıkarabilir, emme hareketi yapar.

Birinci ayda refleksler hakimdir. Anne karnındaki pozisyonuna dönmek ister gibi hareketler yapar. Boyun kasları tam gelişmediği için başını dik tutamaz. Yüzüstü yatırıldığında başını ancak birkaç saniye kaldırabilir. Eli yumruk biçiminde sıkılıdır. Avucunun içine çıngırak verildiğinde sapını kavrayabilir ama tutma becerisi yoktur. Her uyarıcı, bebekte heyecan yaratır. Işığa, zil sesine, çıngırağa tepki verir. Tüm vücudu ile tepki verdiği gözlenir. İnsan sesine dikkat eder, hafif ritmli seslerle sakinleşir. Annesinin sesini ayırtedebilir, annesi onunla konuşurken hareketleri yavaşlar, o tarafa bakar. Görme yeteneği tam olarak gelişmemiştir. 20-30 cm uzağı net olarak görebilir. Bu meme emerken annesiyle arasında olan mesafe kadardır. Hareket halindeki cisimleri orta çizgiye kadar takip edebilir. İlk aylarda gözler her zaman beraber hareket etmeyebilir. Bebek gözlerini kullanmayı öğrenmekte ve göz kaslarını kuvvetlendirmektedir. Başı vücuduna göre görece olarak büyüktür. Dolaşım sistemi tam olgunlaşmadığından deride renk değişimleri gözlenebilir.

Birinci ayında bebek asosyaldır. Gözlenen gülümseme refleks bir harekettir ancak 2-3 aylarda bilinçli olarak gülümseyebilir.

2 aylık bebek

İki aylık bir bebek yüzüstü yatırıldığında kolları ile destek alarak başını ve göğsünü bir süre yerden kaldırabilir. Kucağa alınıp, desteklendiğinde başını dik tutabilir. Yüzüstü yatarken ellerini birleştirebilir. Ağlama dışı ilk seslerini çıkarmaya başlar. 2 ayın sonunda tüm sesleri çıkarmaktadır. Ninniler bu dönemde önemlidir. Dil gelişimi açısından ritm duygusu kazandırır. Görme alanı içindeki insanları ilgiyle ile izler. Kendisiyle ilgilenildiğinde memnunluk sesleri çıkarır, gülümser. Kucağa alındığında susar, insan sesini ayırt eder. Parlak bir nesneyi 90 derece izleyebilir. Çevreye ilgisi fazladır. Gece-gündüzü farketmeye başlar. Elleri artık açıktır. Yakalama becerisi gelişmeye başlasa da uzun süre tutamaz, bırakır. Nesnelere elleri ile vurabilir.

3 aylık bebek

Bebek için 3. ay hareketsiz ve pasif dönemin tamamlandığı dönemdir. Bebek çevresini tanımak için gözlerinin, kulaklarının ağzının yanında ellerini de kullanmaya başlar. Ellerini artık çok rahat birleştirebilmekte ayrıca incelemektedir. Nesnelere uzanma ve yakalama isteği ve çabası olmasına çok başarılı değildir. Kilosu bu ayda 5.400-6.000 gr, boyu 58-61 cm civarindadır. Yüzükoyun yatırıldığında ön kolları üzerinde çok rahat gövdesini kaldırır. Başı artık rahatça dik durabilmektedir. Destekli oturtulduğunda birkaç dakika durabilir. Başını gövde eksesinde dik tutabilmektedir. Kalçalarını hareket ettirerek yüzükoyun yatarken dönebilir. Nesneleri 180 derece, başından sonuna izleyebilir. Tanıdığı insanlara uzanır, seslerinin geldiği yöne döner. Üçüncü ayının sonunda bebekler belli bir düzene geçmiştir. Uyuma, acıkma saatleri belli olur. Beslenme hazırlıklarını anlar. Kendi kendine konuşmaya benzer sesler çıkarıp, dinlemeyi sever. Yüksek sesle güler. Göz – el kordinasyonu başlamıştır.

4 aylık bebek

Artık destekle oturabilmektedir. Eline verilen sesli oyuncaklara bakar ve bunları sallayarak oynayabilir. Eşyalara iki koluyla uzanır. Parlak, canlı nesneleri yakalayıp , ağzına sokma eğilimindedir. Kaba tutma hareketi hakimdir. Avuç içi, baş ve diğer parmaklarını kullanabilir, nesneleri tutar ama sık sık düşürür. Vurmaktan hoşlanır. Sırüstü yatırıldığında başını kaldırıp, yana dönebilir. Gözlerini uzak ve yakın nesne üzerinde sabitleyebilir. Küçük nesenelere ilgisi artmıştır. Sosyal anlamda bebeğiniz gelişme içindedir. Sizinle ve diğer insanlarla iletişimi artmıştır. Daha fazla ses çıkarıp, daha fazla gülmektedir. Sesini alçaltıp yükseltebilmekte tek heceler çıkarabilir. Farklı ihtiyaçları için farklı sesler çıkarabilmektedir. Uzun süre yalnız bırakıldığında ağlar ve dikkatinizi ona yönelttiğinizde sakınlaşir. Artık dilini aşağı-yukarı, ileri-geri hareket ettirebilmekte, kaşıktan gıdayı alabilecek şekilde alt dudağını içeriye çekebilmektedir.

5 aylık bebek

Bebeğiniz beş aylık olduğunda, doğum ağırlığının iki katına ulaşmıştır. Destekli olarak daha uzun otururken, istediği zaman yüzükoyun pozisyondan sıtüstüne dönebilir. Ellerinin üstünde vücudunu kaldırarak dizlerinin üstüne gelebilir ama emeklemek için dizini tam olarak hareket ettiremez. Kollarının altından desteklendiğinde adım atabilir. Artık başını, boynunu ve gövdesini tam anlamıyla kontrol edebilmektedir. Anlaşılmaz sesler çıkarır. Baş parmağını diğer parmaklarıyla karşı karşıya getirebilir. Nesneyi tek veya iki eliyle yakalar. Bir elinden diğerine geçirebilir.

6 aylık bebek

Bu ay bebeğinizin emekleme ve desteksiz oturma konusunda ilk becerilerini gösterdiği aydır. Artık mama sandalyesine kolaylıkla oturabilmektedir. Böylece ailenin diğer üyeleri ile birlikte masada birlikte olur. Bu onun sosyalleşmesinde önemli bir olaydır. Aynı zamanda ek gıdalara başladığı bu ayda dişleri çıkmaya başlayabilir. Sırtüstü yatarken elleri ile ayaklarını yakalar ve ağzına götürür. Otururken bütün yönlere dönebilir, eğilebilir. Yalnız başına otururken ellerini öne dayayabilir. Dik tutulduğunda bacaklarının üstüne bir miktar ağırlık verebilir. Kendi kendine bir kraker yiyebilir. Oyuncağı bir elinden diğerine kolaylıkla geçirir. Oyuncağı elinden alındığında itiraz edebilir. Düğme gibi küçük cisimleri görmeye başlasa da tam olarak parmaklarıyla alamaz ama avucuna küçük parçalar alabilir. Düşen bir oyuncağını arayabilir. Ga-ga, ba-ba, da-da gibi sesli sessiz kombinasyonlar kurabilir. Yüksek sesle güler. Annesini ve biberonunu gördüğünde heyecanlı sesler çıkarır. El çırpma oyununu yapabilir. Yeni bir şey verildiğinde elindekini bırakabilir.

Bebeğiniz artık öğrenme sürecinde aktif rol oynamaya ve beş duyusunu koordine etmeye (dokunduğu şeye bakar, işittiği şeyi araştırır, tattığı şeyi eller gibi) hazır durumdadır. “Yabancı endişeşi” henüz gelişmediğinden herkesle kolayca ilişki kurar. Kavrama yavaş yavaş ortaya çıkmaktadır. Önce isimler (anne, baba, kardeş gibi) tanınmaya başlar. Ardından temel sözcükler (hayır, biberon, baybay gibi) gelir.

7 aylık bebek

Bebeğiniz tamamen yardımsız oturabilir. Yüzüstü yatarken, bacaklarıyla vücuduna yön vererek ileriye ya da geriye doğru sürünebilir. Otururken bedenini bir yöne çevirerek uzanabilir, geri doğrulur. Sırtüstü yatarken başını kaldırır. Gözünün önünden kaybolan nesneyi bir süre arar. Düşen oyuncağını alır. Bir eliyle uzanıp, yakalayabilir. Baş baş yapar, el çırpar ve sallar. İki eline iki nesne alarak birbirine vurabilir. Elleri ile yemek yer, fincandan su içebilir. Aynadaki görüntüsüne bakar. Sesleri taklit eder. Adını tanır ve teppki verir.

Ayakta tutulduğunda ağırlığının büyük bölümünü kendi taşır ve yaylanır. Hoşnut olmadığı bir şey olursa yüz ifadesini değiştirir. Anne, baba, mama gibi kolay sözcükleri söyleyebilir. İlk dişleri çıkmaya başlar.

8 aylık bebek

Bebeğiniz bu ayda bir yere tutunup ayağa kalkabilir. Destekle ayakta durabilir. Koltuk altlarından tutulduğunda zıplar ve kendi kendine oturma durumuna geçer. Otururken emekleme durumuna veya tam tersine geçebilir. Uzun süre tek başına oturabilir. El ve dizleri üzerinde emekleyebilir. Elleriyle yemek yiyebilir. Parmaklarıyla yerdeki küçük bir nesneyi kolaylıkla alabilir. Bir kabın içindeki nesneleri dışarı atar. İki elinde birer nesne varken birini bırakıp üçüncüsünü alır. Baş baş, cee cee oyunlarını oynar. Ulaşamadığı bir şeyi almak için uğraşır. İlgi çekmek için değişik sesler çıkarır. Kucağa alınmak için kollarını uzatır. Bu aydan itibaren “yabancı endişesi” başlayabilir, tanımadığı kişilerden korkabilir.

9 aylık bebek

9. ayına giren bebeğiniz, dünyaya dikey pozisyondan bakmaktan daha çok hoşlanır. Yürümeye çalışmak en çok hoşlandığı şeydir. Mobilyalara tutunarak ayakta durabilir. Tutunarak ayağa kalkabilir. Ayaktayken veya yatarken oturur pozisyona geçebilir. Etrafı karıştırmaya, çekmeceleri açmaya başlar. Kendi etrafinda döner, tırmanır. Parmakları ve elleriyle yemek yer. Kaşığı ağzına götürebilir. Basit sözcükleri, emirleri anlar. İstendiğinde elindeki neseneyi verir. Aynada kendisini ve başkasını ayırt edebilir. Otururken başının üstüne konan örtüyü çekip alır. İşaret parmağın objeleri göstermek için kullanır. Deliklerin içine parmağını sokar, nesneleri yakalar ve çeker. Dokuzuncu aydan 12 aya kadar çocuk hangi elini kullanmak üzere seçtiğiğni belli eder. Bilinçli olarak “hoşçakal”isareti yapabilir. 9 aylık bir bebekte çok yoğun bir merak duygusu vardır. Bu nedenle objelere ve nesnelere doğru erişmek ister. Bu ayda objelerin kalıcı olduğunu, yani o görmese de var olduğunu öğrenir. Çocuğunuz yanınızda olmasa da sizi hatırlar, ancak henüz geri döneceğinizi düşünemez. Bu yüzden sizi görünün önünden ayırmak istemez. Bebeğiniz oyuncakları ile oynama konusunda da uzmanlaşmıştır. Vurma, sallama, atma, düşürme rutin birer oyundur onun için. Haretketli parçalı oyuncaklardan hoşlanır. Bir seferde çok sayıda sayfayı birden çevirebilir. Bildiği tanır ve taklit etmeye çalışır. Hayır`dan anlar.

10 aylık bebek

10 aylık bebeğiniz artık yardımsız rahatça ayağa kalkabilmektedir. Sıralayabilir. (tutunarak yan yan yürüme ) El ve ayakları üzerinde dört ayak yürüme denemeleri yapar. Bu dönemde erken yürüme de görülebilir. İki elinden tutulduğunda yürür. Kalem tutabilir karalamalar yapar. İki eliyle iki küçük nesneyi tutarken, emekleyebilir. Tutunarak ayağa kalkarken elinde nesne taşıyabilir. Örtü altında saklanan oyuncağını bulur. Gösterildiğinde iki küpü bir fincanın içine koyabilir. Ancak bu, kabaca bırakma şeklindedir. Taklit yeteneği iyice gelişmiştir. Sevdiği kişilerin adlarını anlar. Tanıdığı biri sorulduğunda onu aramak için başını çevirir. Yabancılardan çekinir. İsteklerini ağlamadan, işaret ve sesle belirtir. Daha çok ünsüz harf kullanır. İşittiği sözcüklere benzer sesler çıkarır.

11 aylık bebek

Bebeğiniz ayakta yardımsız bir süre durabilir. Ellerinden tutulduğunda daha hızlı yürür. Çömelebilir, eğilebilir. Desteksiz ayağa rahatça kalkabilir. Merdiven tırmanmaya çalışır. Ayaktayken vücudunu 90 derece döndürebilir. Artık parmaklarını çok iyi kullanmaktadır. Kalem tutarak, işaretler yapar. Bardaktan su içer. Kutunun kapağını kaldırarak içindeki nesneleri bulabilir. Kaşık kullanmayı öğrenmiştir tek başına yeme denemeleri çok başarılı olmasa da yoğundur. Sallanan kapıları ileri geri hareket ettirmeye ilgi gösterir. İşaret edilerek verilen emirlere uyar. Yeni sözcükleri taklit eder. Parmaklarını tek tek kullanmaya başlamıştır. Minik parmaklarını kulaklarına, burun deliklerine, veya sizinkilerine, gözlerinize sokmaya başlar. Ellerinizi tutmak için uzanır. istediği nesneyi parmağı ile gösterir. Ayakkabı bağlarını çözebilir.

12 aylık bebek

Bebeğiniz artık tek başına yürümeye başlayabilir. Bu konuda bebekler bireysel farklılıklar gösterir. Kimileri 11, kimileri 12, bazıları daha geç yürüyebilir. Yürümeye başladıktan sonrada bazı hareketlerde yürümeye eklenir. Yürümek bebeğiniz için yepyeni ve büyük bir tecrübedir. Artık bağımsız olarak hareket edebilme gücünün olduğunu farkeder.

Bebeğiniz çömelme durumundan ayağa kalkarak durur. Düzgün şekilde oturur. Emekliyerek merdiven çıkabilir. Çorabını ayağından çıkarır. Giyindirilirken yardımcı olur. Oyuncaklarını elinden bırakıp, geri alır. Sözcük kapasitesi genişler 2-4 kelimeyi rahatça ve sıkça söyleyebilir. Küçük nesneleri dar ağızlı bir kaba atabilir. Tek elle iş yapmayı tercih edebilir. Eşyaları iter, çeker. Bazı vücut parçaları sorulduğunda gösterebilir. Karşılıklı olarak top yuvarlayabilir. Bu ayın sonuna doğru bebeğinizin ağırlığı 10 kg boyu ise 75 cm olabilir.



KAYNAK:www.annebebek.com